Biệt thự xưa
Biệt thự Việt Nam xưa chịu ảnh hưởng nhiều từ những tinh hoa kiến trúc Pháp. Trong tổng thể kiến trúc và quy hoạch Hà Nội, khu vực nhà biệt thự kiểu Pháp chiếm một vị trí quan trọng. Không riêng những người dân và khách du lịch cũng đặc biệt ấn tượng bởi phong cách đa dạng và duyên dáng của những công trình này.
Sự thay đổi phong cách kiến trúc của biệt thự chia làm 2 giai đoạn :
Giai đoạn 1 : 1890 – 1918
Giai đoạn này biệt thự mang dáng dấp đơn giản, mang kiểu dáng tiền thực dân, thể hiện sự tìm tòi và thích nghi với điều kiện Việt Nam.
Giai đoạn 2 : 1918- 1945
Biệt thự mang kiểu cổ điển chủ nghĩa, chú trọng đến đối xứng, nhấn mạnh diềm mái. Biệt thự theo phong cách kiểu địa phương Pháp chủ yếu là phong cách vùng Bretagne và Normandie. Thời kỳ này, những ngôi nhà có tháp và dạng lâu đài rất đặc trưng. Trong kiến trúc chủ nghĩa cổ điển, một số biệt thự mang phong cách đế chế, rập khuôn hình thức kiến trúc thời kỳ vua Louis XVI ở Pháp, trang trí chi tiết phần cửa sổ và gờ phào nhấn mạnh sự phân tầng rất phong phú và và có phần phô trương. Từ 1925 trở đi có 2 loại biệt thự, đó là kiểu hiện đại và tìm tòi phong cách Á Đông. Sau những năm 1935 trở đi xuất hiện kiểu biệt thự hỗn hợp thể hiện sự chuyển hóa giữa 2 nền văn minh Pháp và Việt Nam.
Minh họa 1: Biệt thự kiểu lâu đài
Phân loại biệt thự Pháp theo mặt bằng và số tầng, có hai loại chủ yếu. Loại hai tầng, mối tầng có hai phòng lớn và có một số phòng nhỏ cùng khu phụ kèm theo, có một nhà phụ phía sau ; loại thứ hai là nhà ba tầng, mỗi tầng có thể có 3, 4 phòng chính, một số phòng nhỏ và khu phụ kèm theo.
Màu sắc trang trí ưu tiên sử dụng gam màu vàng tạo cho “không gian kiến trúc” này mang màu sắc sang trọng và cổ điển. Cửa thường làm bằng chất liệu gỗ màu cánh gián. Biệt thự xưa thường chú trọng đến hình thức bên ngoài và có phần cầu kỳ hơn.
Biệt thự ngày nay
Do diện tích ở những khu vực trung tâm thành phố lớn đang ngày càng bị giới hạn, một xu hướng mới đó là mở rộng về những vùng lân cận nhằm tạo ra không gian rộng mở, có thể thiết kế gần gũi thiên nhiên tạo ra những không gian xanh. Yêu cầu của biệt thự là phải có ít nhất 3 mặt tiếp xúc với khoảng trống sân vườn và lối đi. Kích thước khu đất đủ để xây nhà biệt thự là : 8 × 15m (120 m2), 10 ×1 5m (150 m2), 12 × 15m (180 m2). Kích thước thích hợp để xây dựng một biệt thự đẹp và rộng là 15 × 15m (225m2), 15 × 20m (230 m2), 20 ×20m (400m2).
Kiến trúc hiện đại không làm theo lối đối xứng mà thay bằng những hình thức trang trí cách tân, đường nét khỏe khoắn, tự do, đường nét mang tính hình học. Biệt thự ngày nay thể hiện những nét thiết kế lạ và độc đáo, như lệch cốt, thông tầng, so le.
Minh họa 2: Biệt thự hiện đại với những đường nét khỏe khoắn
Thiết kế hiện đại thiên về sự thông thoáng, rộng mở và giao hòa với thiên nhiên. Vì vậy, kính được sử dụng nhiều trong các ô cửa lớn, nhờ đó có thể view ra những khuôn viên đẹp bên ngoài. Nếu xưa phòng ăn và phòng khách được ngăn nhau bởi cửa, thì ngày nay chúng lại được thông nhau để tạo không gian liên hoàn rộng. Màu sắc cũng có sự thay đổi rõ rệt. Gam màu sáng được sử dụng nhiều hơn, đặc biệt là vàng kem nhạt, hay ghi sáng. Mái ngói dốc luôn tạo được sự ấm cúng và thể hiện nét văn hóa Việt
Minh họa 3: Gam màu sáng được ưa dùng trong các biệt thự
Với nguyên tắc “tổng thể đơn giản, chi tiết phong phú”, “không gian kiến trúc” bên ngoài của biệt thự khá đơn giản, nhưng cô đọng. Đời sống hiện đại đòi hỏi các chủ nhân của các ngôi nhà mới có quan niệm thẩm mỹ mới, biệt thự thiên về công năng sử dụng bên trong hơn là trang trí bên ngoài. Trang trí quá rối ren có thể gây mất mỹ cảm.
Minh họa 4: Trang trí bên ngoài của biệt thự ngày nay khá đơn giản
